Çocuk eğitiminde ebeveyn olarak nelere dikkat etmeliyiz?

Sevgili anne-babamız çocuklarımız bizim en kıymetlilerimizdir. Çocuklarımızla hoşça vakit geçirebilmek, bir şeyler paylaşabilmek, konuşabilmek ve acısıyla tatlısıyla anı biriktirebiliyor olmak şüphesiz ki tüm ebeveynlerimizi mutlu eden durumlardır. Fakat ifade etmek gerekir ki; çocuklarımızı yetiştirirken çocuklarımızla aynı dili konuşabiliyor olmak ve ortak bir noktada buluşabilmek ne yazık ki her zaman mümkün olmamaktadır.

Bizler çocuklarla çalışan ruh sağlığı uzmanları olarak; çocuklarımızı iyi gözlemleyebiliyor olmanın, onları anlamaya çalışmanın çok kıymetli olduğunu her zaman vurgularız. Bununla birlikte çocuğun gösterdiği olumsuz davranımlardan daha çok bu davranımların neden kaynaklandığını bulmaya çalışmanın önemi üzerinde dururuz.

Çocuklarımızda var olan bazı problemli davranımlar var ise; bilmeliyiz ki sevgili anne-babamız, çocuğumuz bu olumsuz davranışı sebepsiz yere sergilememektedir. Hatta ve hatta görebilirsek eğer, çocuğumuzun kendince çok haklı olduğu sebebi bile vardır.

Çocuklarımızla yaşadığımız problemleri en aza indirebilmek için yapmamız gereken en önemli şey çocuğumuzun ihtiyacını karşılamaktır. İhtiyacı karşılanmış çocuk, kendisini anlaşılmış hisseden çocuktur, ailede kabul gördüğünü hisseden çocuktur, öfkesi yatışmış çocuktur, kaygısı azalmış çocuktur. Sevgili anne-babamız tekrar etmek gerekirse çocuğumuzun ihtiyacını karşılamak sorunların azalmasında son derece önemli olmaktadır. O zaman sevgili anne-babamız, “Çocuklarımızın ihtiyacı nedir?” gelin, burada hep birlikte, bu konunun üzerinde duralım:

Beni sevin.

Bana ilgi gösterin.

Bana zaman ayırın.

Benimle oyun oynayın.

Bana tahammül edin.

Yaptığım her zorbalığa rağmen bana şefkat gösterin.

İhtiyacım olduğunda yanımda olun.

Beni anlayın.

Beni etiketlemeyin.

Bana güvenin.

Bana inanın.

Beni kıyaslamayın.

Davranışlarıma bakarak, karakterimi etkileyecek olumsuz cümleler söylemeyin.

Bütün bunlar problemli davranan bir çocuğun vermek istediği mesajlardan bazılarını oluşturmaktadır.

Sevgili anne-babamız; çocuklar anne-babalarının gözlerine baktığında kabul görmek ister, yaptığı her şeye rağmen. “Ben ne yapmış olursam olayım, annem ile babam beni sevmeye devam edecekler mi?” sorusunun cevabını bulmaya çalışır.

Anne-babamız; çocuğumuz bizi zorladığında öfkenize hakim olarak, sakinliğinizi koruyarak, “Seni anlamaya çalışıyorum, senin için burdayım, eğer istersen sakinleştiğin zaman bu sorunu birlikte halledebilmek için elimden geleni yapacağım.” tutumunu çocuğunuza hissetirebiliyor olmanız halinde, çocuğunuzun almak istediği cevabı ona vermiş olacaksınızdır.

Çocuk eğitiminde üzerinde durmamız gereken önemli konulardan bir diğeri de çocuklarımızın ağlama davranışıdır. Sevgili anne-babamız; bilmelisiniz ki, ağlama 2 türlüdür. Birisi sahte gözyaşı dediğimiz, çocuklarımızın daha çok anne-babaya kendi istediklerini yaptırmak isterkenki süreçlerinde sergiledikleri manipulatif ağlama, diğeri canı yanan bir çocuğun gerçekleştirdiği gerçek ağlamadır.

Burada anne-baba olarak yapmanız gereken şey; çocuğunuzun gerçekten neden ağladığını anlamaya çalışmaktır. Manipulatif ağlama karşısında; anne-babamız kararlı ve tutarlı davranarak çocuğunun ağlayarak yaptırmak istediği durumun önüne geçmelidir.

Gerçek ağlama karşısında bilmelisiniz ki sevgili anne-babamız; çocuğumuzun sizin şefkat göstermenize ihtiyacı vardır. Böyle anlarda çocuğunuzun yanında olduğunuzu ona hissettirmeniz, belki sarılmanız, belki “Bu paylaşımın benim için çok değerliydi.” demeniz yeterli olacaktır.

Çocuk eğitiminde üzerinde durmamız gereken diğer bir konu ise kurallardır. Sevgili anne-babamız kesin bir dille söylememiz gerekir ki kurallar olmadan bir çocuğa sağlıklı yaklaşmamız mümkün değildir. Çocuklar kural sevmiyor gibi görünürler fakat, kurallar uygulandıkça kuralların kendileri için çok gerekli olduğunu deneyimleyerek anlarlar.

Sevgili anne-babamız kurallar tabi ki önemlidir ama, tam da burada dikkat etmemiz gereken şey kural ile çocuğumuza ne kazandırmaya çalışıyoruz? Sadece anne-baba olduğumuz için çocuğumuzu kendi doğrularımızı dikte etmeye çabalamak kural koymak değildir. Kural koymadan önce düşünmemiz gereken bazı konular var:

Çocuğumuza gerektiğinde esneklik tanıdık mı?

Çocuğumuzun kendi kontrolünde olan süreçler yaşamasına müsaade ettik mi?

Anne-baba olarak çocuğumuzdan güçlü olduğumuz her halimizle belli olduğu halde; bu gücü onu susturmak ya da dediğimizi yaptırmak niyetiyle mi kullandık yoksa, çocuğumuzu tolere etmede, onu anlamada mı kullandık.

Sevgili anne-babamız; yazımızın sonuna gelirken aklımızdan çıkarmamız gereken önemli bir ayrıntıdan bahsedeceğim size. Çocuk büyütmek gerçekten de çok zahmetli bir iştir. Bununla birlikte ne annenin ne de babanın tek başına altından kalkabileceği bir iştir. Ailede bir çocuk yetiştiriyorsak eğer taşın altına herkes elini koymalıdır. İlk adımı tecrübesi fazla dediğimiz yetişkin bireyler atmalıdır. Çocuk büyütmek; anne-baba olmanıza rağmen çoğu zaman, kendi önceliklerinizden taviz vermenizi de gerektiren bir süreçtir

İnanın bana zahmetlerinizin karşılığını uzun bir zaman alsa da göreceksiniz.

Çocuklarınızla birlikte keyifli uzun bir zaman geçirmenizi dilerim.

Cennet Büşra Vural

Psikolog